Mieszkańcy Świątnik od wieków związani z Katedrą Wawelską, wielką czcią otaczali osobę św. Stanisława ze Szczepanowa i królową Jadwigę. Według tradycji królowa obdarowała podkrakowską wioskę przywilejami i prawami.
Na przełomie XVI i XVII wieku z inicjatywy świątników wawelskich – strażników grobu św. Stanisława – ufundowano kaplicę pod wezwaniem świętego patrona. Modrzewiowy kościółek postawiono w centrum wsi, na skrzyżowaniu dwóch gościńców królewskich.
W pierwszej połowie XIX wieku społeczność lokalna rozpoczęła usilne starania o uzyskanie pozwolenia na budowę kościoła i stworzenie samodzielnej parafii. Z inicjatywy rodowitego Świątniczanina, księdza Wojciecha Zakulskiego, ruszyły prace przygotowawcze do budowy kościoła. W 1832 roku ksiądz Zakulski drogą testamentową przekazał teren pod budowę oraz znaczną sumę pieniędzy. Plany kościoła przywieźli świątniccy kupcy z węgierskiego Debreczyna, gdzie w latach 1805-1819 powstała podobna świątynia w stylu klasycystycznym.
W roku 1846 rozpoczęto we wsi zbiórkę pieniędzy oraz gromadzenie materiałów budowlanych. Pierwszym proboszczem, a zarazem budowniczym świątnickiego kościoła został młody ksiądz Józef Nowakowski. W 1855 roku kupcy świątniccy przebywający na Węgrzech zakupili duży dzwon do nowego kościoła. Ostatecznie budowę ukończono w 1856 roku, a 8 grudnia, w święto Niepokalanego Poczęcia N. M. P. przeniesiono nabożeństwa ze starej kaplicy do kościoła. Uroczyste poświęcenie świątyni odbyło się 27 VI 1858 roku podczas wizyty duszpasterskiej biskupa Diecezji Tarnowskiej księdza Alojzego Pukalskiego.
Około roku 1880 parafia świątnicka otrzymała w darze od Kapituły Krakowskiej piękny neogotycki ołtarz z ciemnego dębu. Wcześniej stanowił on własność księdza profesora Karola Teligi, rektora UJ i bliskiego przyjaciela świątników. W 1905 roku za pośrednictwem świątników sprowadzono z Katedry Krakowskiej dwa barokowe ołtarze z czarnego marmuru, dzieła włoskiego mistrza Franciszka Placidiego.
Przeprowadzono wtedy gruntowne zmiany w wyglądzie wewnętrznym katedry. W trakcie prac remontowych kapituła zdecydowała o usunięciu kilku ołtarzy dziękczynnych zasłaniających grób św. Stanisława. Korzystając z okazji świątnicy uprosili księdza kardynała Puzynę o ofiarowanie dwóch ołtarzy kościołowi w Świątnikach. Ksiądz kardynał wyraził zgodę pod warunkiem, że ołtarze zostaną wywiezione w ciągu jednej nocy. Całą noc trwały prace demontażowe i przed wschodem słońca udało się je usunąć z katedry.
Pierwszy przedstawia Chrystusa ukrzyżowanego z widoczną w tle Jerozolimą. W drugim umieszczony jest XVI-wieczny obraz Matki Boskiej Wawelskiej zwanej też Świątnicką. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Walerego Eliasza Radzikowskiego „Wskrzeszenie Piotrowina” z roku 1860.
Oprac. Witold Szczygieł
Ważne daty z historii kościoła
Ok. VIII – IX w. – Powstanie osady Górki w ostępach Czarnego Lasu.
1000 r. – Założenie biskupstwa krakowskiego, nadanie mieszkańcom osady przywileju służby w katedrze wawelskiej – świątnicy wawelscy.
Od XIII w. – Przynależność Górek do parafii w Mogilanach pod wezwaniem św. Bartłomieja Apostoła.
1253 r. – Pierwsza wzmianka dotycząca świątników katedry wawelskiej pochodząca z „Żywotu większego św. Stanisława”, dotyczyła znanych z imienia świątników – Pietrka i Gromadza, którzy byli naocznymi świadkami cudów św. Stanisława.
1470 –1480 r. – Opis wsi Górki oraz obowiązków względem Katedry w dokumencie „Liber Beneficiorum” Jana Długosza.
1590 – 1610 r. – Budowa pierwszego modrzewiowego kościółka pod wezwaniem św. Stanisława.
1702 r. – Wojna północna, założeniu na skraju wsi pod tzw. Krzyżem pierwszego cmentarza
cholerycznego.
1767 r.– Budowa nowego drewnianego kościółka w centrum wsi, uroczystego poświęcenia dokonał ówczesny proboszcz mogilański ksiądz Ćwierzowicz. Podczas pierwszej mszy świętej w kaplicy na uroczystość odpustu św. Stanisława, zadzwonił nowy dzwon odlany przez miejscowych płatnerzy i kowali.
1772 r. – I rozbiór Polski, Świątniki Górne jako jedyna wieś świątnicza, za zgodą władz zaborczych pozostają przy Katedrze Wawelskiej.
1846 r. – Założenie cmentarza parafialnego.
1846 – 1858 r. – Budowa kościoła parafialnego pod wezwaniem św. Stanisława.
1885 r. – Kupcy świątniccy przebywający na Węgrzech zakupili duży dzwon do kościoła.
1856 r. – Ukończenie budowy nowego kościoła.
1858 r. – Poświęcenie kościoła parafialnego w Świątnikach Górnych pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa i Męczennika.
1872 r. – Wielka epidemia cholery, założenie cmentarz cholerycznego pod tzw. Lechą.
1880 r. – Parafia świątnicka otrzymała w darze od Kapituły Krakowskiej piękny neogotycki ołtarz z ciemnego dębu. Wcześniej stanowił on własność księdza profesora Karola Teligi, rektora UJ i bliskiego przyjaciela świątników.
1905 r. – Sprowadzenie z katedry wawelskiej do kościoła parafialnego dwóch ołtarzy barokowych, ławek i konfesjonałów.
1914 r. – Założenie w Świątnikach dwóch cmentarzy wojennych Twierdzy Kraków, 382A- cmentarz parafialny, 382B- cmentarz Pod Lechą.
1925 r. – Rozpoczęcie remontu i konserwacji kościoła pod przewodnictwem księdza proboszcza Józefa Migdałka. Zmieniono pokrycie dachu, blachę ocynkowaną wymieniono na dachówkę, zamontowano nowe zegary oraz podwyższono wieże o 3,5 metra.
1927 r. – Nauczyciele Szkoły Ślusarskiej ufundowali witraż św. Stanisława, a wójt Stanisław Dziewoński ofiarował pieniądze na zakup figury Serce Pana Jezusa umieszczonej obecnie nad wejściem do kościoła.
1939 r. – Udział świątników katedry wawelskiej w ewakuacji skarbca królewskiego do Rumunii, następnie Francji i Kanady.
1982 – 1985 r. – Wielki remont kościoła parafialnego pod przewodnictwem księdza proboszcza Stanisława Koniecznego.
2006 r. – Ukończenie budowy nowej plebani, która służy pracującym w parafii księżom, młodzieży oraz społeczności lokalnej.
2002 – 2009 r. – Remont kościoła pod przewodnictwem księdza proboszcza Stanisława Czulaka. Renowacja wież, konstrukcji dzwonów a także zegarów. Zakonserwowano i odrestaurowano zespół organowy, zainstalowano nowe nagłośnienie oraz alarm. Elewacja kościoła została odnowiona i pomalowana. Teren wokół świątyni ogrodzono, odwodniono i wybrukowano. Wybudowano nowa plebanię.
2009 -2017 – pod przewodnictwem nowego proboszcza Ks. Grzegorza Mrowca /proboszczem jest od lipca 2009/ -przeprowadzono prace porządkowe na cmentarzu – wybrukowano alejki, nowe ogrodzenie, a wokół kościoła uporządkowano teren przy starej plebanii „Betanii” i wokół kościoła; porządek w drzewostanie i ogrodzie, naprawa schodów, na kościele wymieniono krzyże na wieżach, odnowiono kule na wieżach, a w kościele – odnowiono ołtarze – ołtarz Krzyża Pana Jezusa, Matki Bożej Łaskawej św. Jadwigi oraz ołtarzyk z Krzyżem Pana Jezusa z czarnego dębu. Rok – 2018 – trwa renowacja ołtarza głównego i ambony.
